Slapen is een erg belangrijk onderdeel van ons leven. Zonder goed te slapen kunnen we niet goed functioneren. Wanneer het slapen goed gaat merk je er eigenlijk niet veel van, behalve dat je er weer fris tegenaan kan gaan de volgende dag. Gaat het echter niet zo fijn dan merken we dit gelijk.
Kenmerken van slapeloosheid zijn:
- Moeite met inslapen
- Regelmatig wakker worden uit de slaap
- Moeite om ’s nachts weer in te slapen na het wakker worden
- Vroeg wakker worden en dan niet meer kunnen slapen
- Niet voldoende uitgerust zijn na de slaap
- Overmatige slaperigheid en moeheid overdag
Binnen het herstel van een lichaam is slapen erg belangrijk. Waarom?
Tijdens het slapen is je lichaam in staat zich te herstellen en kan je in alle rust genezen. In je slaap worden veel dingen van de dag verwerkt en bovendien zorgt voldoende slaap voor een goed geheugen en inspiratie. Gaat dit niet zoals het zou moeten, dan heeft dit dus behoorlijk invloed op de mens.
Oorzaken van slapeloosheid
Slapenloosheid kan door veel verschillende oorzaken komen, het is dan ook teveel om deze allemaal te benoemen. Ik noem enkele oorzaken die veel voorkomen.
-
- Aanleg
Er is een associatie tussen verstoorde slaap en genetische aanleg. Dit wil zeggen dat mensen die door erfelijke factoren vatbaarder zijn voor zorgen, eerder stress zullen ervaren. De homeostase en ‘slaaptimer’ worden onbewust door ons lichaam gereguleerd en aangestuurd. Door stress kan dit proces verstoord raken. Het vermoeden is dat bij mensen met aanleg voor slapeloosheid, het systeem minder flexibel is en de impact van deze gebeurtenissen moeilijker is op te vangen.
- Stress
Dat stress een negatief effect heeft op de slaap staat als een paal boven water. Stressvolle situaties leiden tot een hogere hersenactiviteit en dit is nu juist de grootste vijand van het ontspanningsproces dat de hersenen juist nodig hebben voor de slaap. Stress houdt je dus wakker.
- Piekeren
Je ligt wakker en je bent aan het piekeren. Je denkt na over iets waar je op dat moment geen invloed op hebt. Of je gedachten gaan alle kanten op; over wat je morgen nog wilt doen, over dingen die je vandaag niet gedaan hebt of wel gedaan hebt maar niet goed waren. Kortom je brein is en blijft erg actief en is in ieder geval niet bezig om te ontspannen en in slaap te vallen.
- Je eigen moeten.
“Ik moet slapen, anders…. “ dit zijn gedachten dat maakt dat je juist niet in slaap kunt vallen. Ook het telkens op de klok kijken hoe laat het wel niet is draagt niet bij aan de rust en ontspanning die het brein zo hard nodig heeft om in slaap te vallen.
- Levensgebeurtenissen
Er kunnen dingen in je leven gebeuren die een kortdurend stressreactie geven. Denk aan een verhuizing, een arbeidsconflict of fysieke pijn. Dit zorgt ervoor dat je alerter bent, je er veel aan denkt en je niet goed kunt ontspannen. Als deze stressor verdwijnt of als je kan hier adequaat mee om kunt gaan, dan neemt vaak het slaapprobleem ook weer af.
- Slechte slaapomstandigheden.
De slaapomgeving kan ook een belangrijke rol spelen waardoor men niet in slaap kan vallen. De ruimte waarin men slaapt is van invloed op de manier waarop men in slaap valt. Het gaat hier dan om bijvoorbeeld de slaapkamertemperatuur, het bed en het matras. Maar ook andere zaken in de slaapkamer kunnen ertoe leiden dat men minder goed in slaap kan vallen. Bijvoorbeeld door van tevoren tv te kijken, of bezig te zijn met de telefoon, of spelletjes te spelen, huisdieren en dergelijke. Daardoor blijft de geest actief en is het moeilijker in slaap te vallen. Probeer prikkels zoveel mogelijk te beperken.
Een bekende prikkel onder samenwonende stellen, is dat men wakker blijft van een snurkende partner. De kans is groot dat men daardoor niet kan slapen. De slaapkwaliteit vermindert dan, waardoor men zich vermoeid voelt als hij of zij wakker wordt. Zelf eerder naar bed gaan, zodat men slaapt voordat de partner in slaap valt, is een mogelijke oplossing
- Gebrek aan ritme.
Een goede nachtrust wordt geassocieerd met een optimaal, stabiel en nauwkeurig biologisch ritme. Wanneer je de slaap echter bewust uitstelt, bijvoorbeeld omdat je in de avond nog werkzaamheden wilt afmaken, of juist al naar bed gaat zonder slaperig te zijn is er sprake van het niet goed functioneren van je biologisch ritme. Er is in dit geval eigenlijk nog geen sprake van slapeloosheid, je zou immers een gunstig ritme kunnen hebben, maar doordat je een gunstig ritme zelf blokkeert kan op den duur chronische slapeloosheid ontstaan.
Instandhoudende factoren
Als slapeloosheid langer voortduurt, ontstaat een negatieve cirkel. Door oververmoeidheid overdag, functioneer je minder goed overdag. Je bent sneller geïrriteerd en voelt mogelijk ook verdriet en boosheid. Spanningen lopen hierdoor verder op. De slapeloosheid blijft zo voortduren en je komt in een vicieuze cirkel terecht die je niet meer zelf kunt doorbreken.
Belangrijk is dus dat je bewust wordt van de oorzaken die jouw slapeloosheid veroorzaken. Als je dit weet, kan je aan de slag om je slapeloosheid te veranderen in een gezonde nachtrust.
Behandeling van slapeloosheid
Uiteindelijk kan iedereen de slaap wel eens moeilijk vatten, dit hoeft niet meteen een probleem te zijn. Maar merk je dat dit structureel wordt dan gaan we samen op zoek naar de oorzaak van het slaapprobleem. Want als de oorzaak of oorzaken in beeld zijn, zijn er mogelijkheden om dit aan te pakken.
Enkele methoden die we binnen de therapie gebruiken zijn:
- Slaapeducatie en –advies
- Ontspanningsmethoden
- Bewustwording over je gedachten en emoties.
- Leren omgaan met slapeloosheid.
Herken je het bovenstaande in jezelf? Wil je er mee aan de slag? Bel dan de praktijk zodat je weer lekker kunt gaan slapen en je overdag weer fit bent.
Selecteer een geldig formulier